Kitap Yazma Ayı yaklaşırken yazarların nasıl yazdıklarıyla ilgili bir kaç yazı paylaşmak istedim sizinle. İlham olsun, rehber olsun istedim. Bugün Karl Ove Knausgaard ile tanışın…

Norveçli yazar, Karl Ove Knausgaard “My Struggle” adında bir roman serisi yazmış. Seri, 5 milyon kişilik Norveç’te 450,000 adet satmış ve çok satanların arasına girmiş. Knausgaard’a nasıl yazdığını sorduklarında iki önemli noktaya değinmiş; sınırlayıcı bir konu ya da tema ile çalışmak ve yazarken yazdıklarının asla analizini ya da değerlendirmesini yapmamak.

Her sabah bir sayfa yazıyorum. Erken kalkıyorum ve iki saat içinde bir sayfa yazıyorum. Bir kelime ile başlıyorum. O kelimenin ne olduğunun hiç bir önemi yok, “elma” veya “güneş” ya da “diş” kelimesi ile başlayabilirim. Kelime sadece bir atlama noktası, başka kelimeleri tetikleyen ve beni sınırlayan bir kelime. Sadece o kelime hakkında yazabiliyorum. Başka bir konuya girmiyorum. Sınırların içinde kalmak önemli bu süreçte benim için. Ne yazacağımı bilmeden yazıya giriyorum ve yazı kendini yazıyor. 

Burada kaliteden bahsetmek mümkün değil. Tanrı aşkına böyle bir beklentim olamaz. Yani buradan öyle güzel yazılar falan çıkmıyor. Amaç oturup yazmak. Düşünmeden, yargılamadan, değerlendirmeden yazmak. 

Kendinin farkında olmadığında, kendinin ne yaptığına, ne olduğuna odaklanmadığında, daha önceden aklına gelmeyen şeyler yazmaya başlıyorsun. Düşüncelerin normalde aktığı yere akmıyor ve bambaşka bir yerden yazıyorsun. Dil senin içinde ama aynı zamanda dışında ve sana ait değil sanki. Edebiyat bunu yapabiliyor işte, içine bir şey attığında başka bir şey geri geliyor. 

Yazı sürecine, kendi yazdıklarına inancın varsa her şey kolaylaşıyor. İnancın kırıldığında her şey zorlaşıyor, düşünmeye başlıyorsun, saçma oldu demeye, değersizleştirmeye başlıyorsun. Asıl mücadele bu; bu zihindeki bıdı bıdı seslerin üstesinden gelmeye çalışmak.

Benim için bir şeyi hatırlamak ile onu yaratmak arasında bir fark yok. Kurgu romanlarım her zaman bir gerçek, bir yaşanmışlıkla başlamıştır. Gerçek olmayan imgelerle gerçek olanların gücü aynı ve o ikisini ayıran ince çizgi yok oluyor. Bir şey yazıp bitirdiğimde neyin gerçek neyin kurgu olduğunu hatırlayamıyorum. O yüzden benim için ikisi de aynı.  Gerçekleri yazmak objektif bir şekilde gerçekleri aktarmak değil benim için, gerçekleri yazmak demek onları benim hatırladığım şekilde aktarmak demek. Kitapta bir çok yanlış anı var belki ama kitaba koydum çünkü o anılar benim için gerçek.

Yazmak utançtan kurtulmaktır. Sosyal yaşantıda utancın önemli olduğunu düşünüyorum. Her şeyi düzenleyen, insanların birbirine medeni ve uygun davranmasını sağlayan bir duygu. Ama ne yazık ki bende bu duygu fazlasıyla var, aşırı doz almış gibiyim. Beni o kadar sınırlıyor ki hiç bir şey yapamıyorum. Yazarken mesele özgürleşmektir. Neyin özgürlüğü bu? Sana bakan, değerlendiren, yargılayan insanların baskısından özgürleşmek. 

Çeviren: Yeşim Cimcoz