Yazım hatalarından söz açıldığında çoğu kişinin aklına “de/da” ve “ki” bağlaç ve eklerinin yazımları geliyor. Çok normal. Ne zaman ayrı yazıyoruz ne zaman bitişik, bir türlü öğrenilemedi. “Öğrenilemedi” diyorum çünkü kuralları basit ve biraz dikkat ve göz hafızasının yardımıyla doğru yazmak mümkün. Bizim göz hafızası oluşturmamız ne yazık ki çok kolay değil çünkü buna olanak sağlayacak, kurallara uygun metin, iletişim ortamı az. Özellikle bilgi paylaşımlarımızın, haberleşmemizin büyük bir bölümünü yürüttüğümüz sosyal medyadaki “özensizlik” düzeyinde hatalar doğruyu görmemize de öğrenmemize de engel. Yazan, o eki ayrı ya da bağlacı bitişik yazmasının anlamı ne kadar değiştirdiğinin ya da cümleyi nasıl anlamsızlaştırdığının farkında oluyor mu, emin değilim. “Odamı beyaza boyamış,” ile “O da mı beyaza boyamış,” cümlelerindeki kadar bariz olmayabiliyor anlam farkı. Whatsapp’tan arkadaşına “Sınavım iyi geçti. Senin ki nasıldı?” diye yazdığında bunun hatalı olduğunu düşünmüyor, hatta “ki” yi ayrı yazmakla doğru bir iş yaptığını sanıyor. Arkadaşlar arasındaki yazışmalarda ne önemi var ayrı mı bitişik mi; okuyan anlıyor, diye düşünüyor çoğu zaman. Ya da gazeteci internetteki haberinde, “Bu savaştan ülkemizde büyük zarar gördü,” diye yazmasında bir sorun görmüyor. Mahsun Kırmızıgül kaset kapağını, Buda’ya söylenmediği aşikâr olduğu halde, “Buda Yeter” diye bastırıp satışa çıkarabiliyor. Yazan öyle yazınca okuyan bunu bu şekilde hafızasına kaydediyor, o da yazarken aynı hatayla yazıyor. Her ne kadar okuduğumuz cümlelerin ne demek istediğini -bazen birkaç tekrardan sonra- anlasak da benim gibi yazım kurallarına “takık” biri için bu tür hatalar kabul edilebilir değil elbette. Fakat bunlara sadece kurallara düşkünlerin değil, Türkçe okuyup yazan herkesin itiraz etmesi gerekir. Çünkü dile doğruları böyle yerleştiririz, göz hafızamızı böyle oluştururuz, güzel dilimizi bu şekilde koruruz. 

Leylan Yener
Yazarken Dilimizin Kuralları Atölyesi